نهج البلاغه و سیاست آرمانی

این مقال زهد را از منظر این زاهد حکیم بررسی می کند.
 به گزارش خبرنگار گروه دین و اندیشه مهر،  اسلام پیروان خویش را به زهد و عبادت دعوت می کند و به آنها در مورد فریفته شدن به دنیا هشدار می دهد اما رهبانیت و فرار از مسئولیت های اجتماعی را نمی پذیرد.
زاهد کسی است که در عین توجه به زندگی، مسئولیت های اجتماعی، سلامت جسم و پاکیزگی ، ازدواج و زندگی زناشویی سعی می کند فریفته و جذب امور دنیایی نشود و سرنوشت آن دنیایی را مد نظر قرار دهد.
زهد مسئولیت گرای اجتماعی و آخرت گرای دنیا گریز است.
زاهد از دنیایی می گریزد که سرگرم شدن به تجملات و تنعمات غیر لازم باشد. زاهد در عین زندگی و در متن اجتماع زندگی می کند و دنیا را مزرعه آخرت می داند. توجه زاهد به تاثیر دنیا بر سرنوشت آخرت مهمترین عامل جداکننده زاهد از راهبان و تارکان دنیا می باشد.

امام علی (ع) به عنوان یک زاهد و عابد از فعال ترین اشخاص دوران خود در مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بود .
فعالیت های ایشان نشان از توجه هدفمندی به دنیا و بهره برداری از دنیا در طریق درست است. امام علی(ع) درعین توجه به دنیا، خود و دیگران را از دنیا پرستی و غفلت از آخرت پرهیز می دهد.
ایشان  می فرماید :"شما را از دنیا پرستی می ترسانم، زیرا منزلگاهی است برای کوچ کردن ، نه منزلی برای همیشه ماندن است.
دنیا با غرور زینت داده و با زینت و زیبایی می فریبد. خانه ای است که نزد خداوند بی مقدار است، زیرا که حلال آن با حرام و خوبی آن با بدی و زندگی در آن با مرگ و شیرینی آن با تلخی ها در آمیخته است . خداوند آن را برای دوستانش انتخاب نکرد و در بخشیدن آن به دشمنانش دریغ نفرمود، خیر دینا اندک و شر آن آماده و فراهم آمده اش پراکنده و ملک آن غارت و آبادانی آن رو به ویرانی نهاده است. چه ارزشی دارد خانه ای که پایه های آن در حال فروریختن و عمر آن چون زاد و توشه پایان می پذیرد؟ و چه لذتی دارد زندگانی که چونان مدت  سفر به آخر می رسد ".

امام علی(ع) در خطبه ای که ترجمه آن آمد نوع نگاه خود را به دنیا و شناخت خویش را از زندگی روش می سازند . ایشان از منظری آسمانی و الهی دنیا را گذرگاهی کوتاه می داند که باید انسان هوشیارانه ازآن بگذرد اما به امید ماندن در آنجا برنامه ریزی نکند که اگر این گونه باشد زیانکار و ناآگاه است.

امام علی(ع) زاهد را در اولین قدم، فردی آگاه و دانا به دنیا و مسائل آن می داند. ایشان زاهدان را ایثارگران خود و منافع خود می داند که البته آگاهانه دیگران را به خود ترجیح می دهند. ایشان در وصف زاهدان می فرماید : " زاهدان اگر چه خندان باشند، قلبشان می گرید و اگر چه شادمان باشند اندوه آنان شدید است و اگرچه برای نعمت فراوان مورد غبطه دیگران قرار گیرند اما با نفس خود در دشمنی بسیاری قرار دارند.

یکی از فلسفه های زهد ایثارگری در راه خدمت به انسانها است. زاهد در عین نیازمندی به دنیا از آنها به خاطر آسایش دیگران می گذرد، فلسفه ایثار در زهد نشان از ارزش و هدفمندی زهد است. زهد یک مسئله کور و شخصی نیست. زهد حرکتی انسان ساز و جامعه ساز می باشد . زهد در حیات امام علی(ع) فعالیت های اقتصادی ایشان را راه خدمت به مستمندان و حرکت های شبانه ایشان در راه دستگیری از فقیران و یتیمان می باشد .
زهد امام  علی(ع) در کلام حضرت فاطمه تبلور می یابد "الجار ثم الدار" ، یعنی  کسی که  از ناحیه سختگیری های خودش در رنج است اما مردم و همسایه از جانب او در آسایش هستند و خیر می بینند.

امام علی(ع) زاهدی است که بنا بر قول خودش زمین را تخت، خاک را بستر، آب را عطر و قرآن را پوشش زیرین و دعا را لباس روئین خود قرار داده بود. این زهد همراهی، هم پیوندی ، همدردی و درک غم فقیران می باشد. امام علی(ع) به عنوان پیشوای مسلمین سعی می کرد خود به حالت ضعیف ترین اقشار مردم زندگی کند. ایشان در همه سختی های روزگار و در زندگی فقیرانه نیز پیشوای مسلمین بود.

امام علی(ع) زهد را بی نیازی از دنیا و آزادگی در مقابل مطامع دنیا می دانست. زهد ایشان حرکتی و قیامی همیشگی علیه زبونی در برابر لذت ها، شورشی علیه عجز و ضعف در برابر حاکمیت میلها و لجامی بود .
امام در عین زندگی زاهدانه، اعتدال در زهد را به پیروان خود توصیه می کرد و زهد حکیمانه را بر زهد دروغین و زاهدمآبی ترجیح می داد.
ایشان زهد را وسیله تعالی انسان در متن حیات اجتماعی و در راه همراهی با مردم می دید و گوشه گیری و ترک دنیا را نکوهش می کرد.
 

منبع:خبرگزاري مهر